سامانه ثبت املاک، توسط وزارت ره و شهرسازی، به منظور جمع آوری اطلاعات ملکی افراد و معاملات آنها در سال ۱۳۹۸ راه اندازی شده است. دلیل راه اندازی این سامانه را می توان خالی بودن خانه های مسکونی دانست. زیرا طبق بررسی های انجام شده و آمار املاک کشور، تعداد زیادی از خانه های مسکونی، خالی از سکنه هستند و همین امر سبب شده تا شرایط نامناسبی برای بازار مسکن ایجاد شود. در چنین شرایطی و به منظور حل بحران مسکن، وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد که مالکان خانه های خالی یا باید مالیات ملک خالی خود را بدهند و یا ملکشان را اجاره دهند و یا به فروش برسانند. با توجه به سوداگری های صورت گرفته در بازار مسکن، این اقدام به منظور جلوگیری از سرمایه گذاری و سفته بازی در بازار انجام شده و امید است که با کاهش تلاطم‌های موجود تقاضای مصرفی و واقعی را در بازار پر رنگ کند تا افراد بتواند برای داشن خانه به راحتی و بدون دغدغه اقدام کنند.
اما جزییات این طرح چیست؟ و مهلت ثبت نام در این سامانه تا چه زمانی است؟
مهلت ثبت نام در سامانه ثبت املاک
از ۱۹ فروردین ماه،همه سرپرستان خانوار شهری و روستایی موظف به ثبت محل سکونت خود با درج شخصی یا استیجاری بودن آن در سامانه «کد یکتا» هستند. مهلت خوداظهاری مالکان در سامانه املاک و اسکان تا ابتدا ۱۹ خرداد ماه به پایان رسیده بود با موافقت ستاد مبارزه با کرونا با پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی تمدید شد. بر این اساس مهلت خوداظهاری تا مهر ۱۴۰۰ تمدید شد و اکنون امکان ثبت‌نام مجدد در سامانه وجود دارد.
جزییات سامانه املاک و اسکان کشور
مطابق قانون اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۵ آذرماه ۱۳۹۹ هرواحدمسکونی واقع در تمام شهرهای بالای یکصدهزارنفر جمعیت که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور موضوع تبصره ۷ ماده ۱۶۹ مکرر این قانون، در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد به عنوان خانه خالی شناسایی شده و به ازای هرماه بیش از زمان مذکور، بدون لحاظ معافیت تبصره ۱۱ ماده ۵۳ این قانون ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره می شود.
در سال اول معادل ۶ برابر مالیات متعلقه، در سال دوم معادل ۱۲ برابر مالیات متعلقه و سال سوم به بعد- معادل هجده برابر مالیات متعلقه به این واحدها اختصاص می یابد.
واحدهای نوساز پس از ۱۲ ماه و در طرح‌های انبوه سازی پس از هجده ماه از زمان صدور گوهی اتمام عملیات ساختمانی، مشمول مالیات موضوع این ماده می شوند.
همچنین مالکان واحدهای مسکونی تمام کشور اعم از شهری و روستایی موظفند اطلاعات املاک تحت تملک خود را با تعیین نوع بهره برداری، حداکثر ظرف مدت دو ماه پس از انتشار دستورالعمل مربوطه، در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت کنند. ثبت واحدهای مسکونی دارای جهات امنیتی، براساس دستورالعمل مصوب شورای عالی امنیت ملی انجام می شود.
پس از پایان مهلت خوداظهاری موضوع تبصره (۱) این ماده، دستگاه‌های اجرایی مکلفند خدمات خود از قبیل افتتاح حساب بانکی و صدور دسته چک، خدمات ناشی از اعمال سیاست های حمایتی، یارانه ای و کمک معیشتی، تعویض پلاک خودرو، فروش انشعاب آب، برق، تلفن و گازطبیعی، ارسال اسناد و مدارک مانند گواهینامه، گذرنامه، مدارک خودرو، اخطاریه، ابلاغیه، ثبت نام مدارس در منطقه محل اقامت، استحقاق دریافت خوابگاه دانشجویی و امثال آن را صرفاً با اخذ کدملی و براساس کدپستی یا شرح نشانی یکتای درج شده مربوط به اقامتگاه اصلی آنان در سامانه املاک و اسکان کشور ارائه کنند.
همچنین حداکثر ظرف مدت ۶ ماه پس از لازم الاجرا شدن این تبصره، تمام ارائه دهندگان خدمات عمومی از قبیل آب و فاضلاب، برق، گاز و تلفن مکلفند قبوض مصرفی را براساس اطلاعات مندرج در سامانه املاک و اسکان کشور، مطابق باکدپستی یا نشانی یکتا و به نام مالک یا بهره‌بردار صادر کنند.
چرا باید مالکان اطلاعات ملک خود را در سامانه ثبت کنند؟
با توجه به اظهارات وزیر راه و شهرسازی این اقدامات برای کنترل و تاثیرگذاری بر بازار مسکن انجام شده و همکاری افراد برای جمع آوری اطلاعات ضروری می باشد. وی عنوان کرد اطلاعات افراد و املاک آن ها در اختیار است و بانک اطلاعاتی وزارت خانه تکمیل می باشد اما همکاری مردم در پی این فراخوان برای ما مهم بوده و تاییدی از سوی مردم برای این کار گرفته می‌شود.
آمار به دست آمده از سامانه املاک، برای اجرای برنامه‌های دولت اعم از تنظیم بازار مسکن و نیز برنامه ریزی برای شناسایی خانواده‌های فاقد مسکن یا افراد دارای بیش از یک ملک و اخذ مالیات از مالکانی که واحدهای مسکونی خود را خالی نگه می‌دارند، موثر بوده و دولت به یک بانک اطلاعاتی دقیق در خصوص املاک موجود در کشور دست خواهد یافت.
سوالات پرتکرار
اگر مالک ملک سرپرست خانوار نباشد چه باید کرد؟
در صورتی که ملک به نام یکی از اعضا خانواده(همسر یا فرزند سرپرست خانوار) می باشد بایستی سرپرست خانوار به سامانه ثبت املاک مراجعه کرده و در قسمت مالکیت ملک آن عضو خانوار را به عنوان مالک معرفی کند.
این عضو خانوار و به عبارتی مالک ملک نیز لازم است به صورت جداگانه وارد سامانه شده و ملک خود را ثبت کند. دقت شود در هنگام ثبت ملک لازم است وی در قسمت اطلاعات سکونت گزینه “شخص دیگری ساکن است” را انتخاب کرده و کد ملی سرپرست خانوار را وارد نماید.
اگر ملک مورد نظر مشاع باشد چه باید کرد؟
اگر یک ملک به نام چند نفر از اعضای یک خانوار یا به نام افراد مختلف باشد، می بایست همه ی آن اعضا که دارای سهم هستند جداگانه وارد سامانه شده و اطلاعات مربوطه را ثبت نمایند.
اگر ملک مورد نظر به نام مالک منتقل نشده باشد تکلیف چست؟
برای این مورد می بایست مالک ملک به سامانه مراجعه کرده و پس از ثبت اطلاعات ملکی خود در قسمت نوع سند گزینه “عادی” را انتخاب نماید.
اگر اطلاعات ملکی افراد در سامانه ثبت نشود، تکلیف چیست؟
با توجه به اعلام وزارت راه و شهرسازی همه سرپرستان خانوار شهری و روستایی موظف به ثبت محل سکونت خود با درج شخصی یا استیجاری بودن آن در سامانه «کد یکتا» هستند، ثبت نکردن یا ثبت مشخصات اشتباه ملک در سامانه جامع املاک، جرایمی از جمله قطع یارانه‌ها و خدمات بانکی را به دنبال خواهد داشت.
در آینده ارائه خدماتی شامل یارانه، گواهینامه، انشعابات، افتتاح حساب بانکی و بسیاری دیگر از خدمات مشروط به ثبت اطلاعات ملکی در سامانه املاک و دریافت کد یکتا خواهد بود.