همه چیز درباره مالیات نقل و انتقال املاک مسکونی، تجاری و صنعتی

مالیات یکی از پرداخت هایی است که هر کشور و ایالتی برای ادامه حیات خود به آن نیاز دارد. مالیات شامل موارد بسیار متعدد و متنوعی است که در هر مورد هم قوانین و ضوابط مربوط به خود را دارد.

مالیات ملک، مالیات صاحبان کسب و کار، مالیات ماشین، مالیات خانه های خالی و … همه و همه تنها نمونه هایی از انواع مالیات ها هستند که همه ما با آنها سروکار داریم. اما اگر برای خرید و یا فروش ملکی، خواه مسکونی، تجاری و صنعتی مراجعه نمایید، حتما لازم است تا مالیات مربوط به آن را هم پرداخت نمایید. اما این مالیات ها عموماً توسط فروشنده ملک پرداخت خواهد شد و خریدار از پرداخت انها معاف است.

اما قبل از اینکه به هر اقدامی دست بزنید، حتما لازم است تا نسبت به آن مطالعه داشته باشید، قانون چیز عجیب و پیچیده ای نیست، بلکه بسیار هم کمک کننده و مفید است. اما در صورتی در بروکراسی اداری اسیر نخواهید نشد که با آگاهی قدم بردارید.

قصد انجام چه کاری را دارید؟ می خواهید ملکی بخرید؟ تصمیم دارید مغازه خود را بفروشید؟ یا اینکه می خواهید یک واجحد صنعتی را با تمام وسایل خریداری نمایید؟

در تمام این موارد شما باید با علم و دانش و آگاهی نسبت به تمام مراحلی کهپیش رو دارید، قدم بردارید. در اینصورت نه تنها قانون را دست و پاگیر نخواهید یافت، بلکه متوجه می شوید که قانون چقدر ساده و کمک کننده است.

مالیات نقل و انتقال املاک چند نوع دارد ؟

1. مالیات نقل و انتقال ملک
2. مالیات انتقال حق واگذاری (سرقفلی)
3. مالیات بر درآمد حاصل از ساخت و فروش املاک (نوساز)
4. مالیات بر درآمد رضایت مالک یا حق مالکانه

مالیات نقل و انتقال ملک چیست؟

مالیات نقل و انتقال ملک یکی از انواع مالیات است که در زمان خرید و فروش ملک باید پرداخت شود. طبق قانون مالکان عین (ملک مورد معامله) یا صاحبان حق، باید مالیات نقل و انتقال ملک را پرداخت نمایند.

میزان مالیات نقل و انتقال ملک، برابر با ۵ درصد ارزش معامله است. به عنوان مثال، شخصی که یک ملک ۴ میلیاردی را معامله کرده است، باید مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان را بابت مالیات نقل و انتقال ملک پرداخت نماید.

نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال املاک تجاری

اگر شخصی تصمیم بگیرد تا سرقفلی مغازه یا ملک تجاری خود را در مقابل دریافت پول به فرد دیگری واگذار نماید، باید دو درصد از آن را به دولت به عنوان مالیات پرداخت نماید. بنابراین در ازای واگذاری سرقفلی مغازه‌ای که ارزش آن حدود ۳  میلیارد است باید مبلغ ۶۰ میلیون تومان مالیات پرداخت کرد.

نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال املاک مسکونی

شاید بهتر باشد موضوع محاسبه نقل و انتقال املاک مسکونی را با یک مثال برای شما مشخص کنیم: فردی تصمیم می‌گیرد تا ملک مسکونی با ارزش معاملاتی یک میلیارد تومانی را به قیمت ۸۰۰ میلیون به یک موسسه و یا شرکت دولتی واگذار کند. در این صورت مالیاتی که به این ملک تعلق می‌گیرد ۵ درصد کل مبلغ است و به عبارتی میزان مالیات نقل و انتقال این ملک ۴۰ میلیون تومان خواهد بود.

مثال محاسبه مالیات نقل و انتقال املاک

مثالی که در بالا استفاده شد می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد. شما هر مبلغی که بابت فروش ملک خود دریافت می‌کنید، ۵ درصد آن را باید به عنوان مالیات پرداخت کنید.

نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال سرقفلی

منظور از سرقفلی در حسابداری (goodwill) دارایی نامشهود و ثابت یک شرکت است که به هنگام خرید این شرکت، خریدار باید مبلغی بیشتر از دارایی‌های واقعی بر اساس ارزش دفتری بپردازد. در واقع هزینه سرقفلی به شکل جداگانه محاسبه و دریافت می‌گردد. مثالی روشن در این زمینه می‌تواند ارزش برند یک شرکت باشد. اگر شما یک شرکت را خریداری کنید قطعاً باید مبلغی بیشتر بابت نام و شهرت آن مجموعه پرداخت نمایید.

اما چند نکته در مورد مالیات سرقفلی و مالیات نقل و انتقال مغازه که باید به آن‌ها توجه کنید:

• در صورتی که قیمت سرقفلی مشخص نباشد، قیمت معاملاتی نزدیک‌ترین مکان مشابه، معیار تعیین مالیات است.
• مالیات واگذاری سرقفلی فقط درباره املاکی که کاربری تجاری دارند از سوی قانون تعیین می‌شود و این انتقال هم با سند رسمی و هم با وکالت رسمی شامل مالیات است.
• مالیات سرقفلی فقط برای املاک تجاری در حال بهره برداری و استفاده تعریف شده است. بنابراین ساختمان‌های نیمه ساخت یا زمین‌هایی با کاربری تجاری، مالیات سرقفلی نخواهند داشت.
• طبق مفاد جزء ب بند «۵» بخشنامه شماره ۱۳۵۳۰ مورخ ۲۷/۰۷/۱۳۸۴ تا زمانی که ملک به صورت زمین بوده و فعالیت تجاری و یا کسب و کاری در آن صورت نگیرد، در موارد انتقال قطعی، مشمول مالیات حق واگذاری محل نخواهد بود.
• قوانین مالیاتی سرقفلی که ذکر شد بر اساس مالیات بر ارث وراث درجه اول وضع شده است و مقدار مالیات بر ارث وراث درجه دو و بیشتر طبق قانون و توسط کارشناس تعیین می‌شود که معمولاً بیشتر از درصد ذکر شده است.

مالیات بر ارث سرقفلی املاک

اگر تاریخ فوت مرحوم بعد از سال ۹۵ باشد، ورثه مشمول قانون جدید هستند. مالیات بر ارث سرقفلی مغازه در قانون جدید به میزان ۳% ارزش آن است. البته نرخ مذکور برای وراث طبقه اول یعنی فرزندان، پدر، مادر، زن، شوهر و نوادگان متوفی بیان شد.

این نرخ برای وراث طبقه دوم یعنی اجداد، برادر، خواهر و اولادشان ۶% و برای وراث طبقه سوم درصد مالیات متعلق ۱۲% است. منظور از وراث طبقه سوم عمو، عمه، دایی و خاله و اولادشان درنظر گرفته می‌شود. نحوه ارزش‌گذاری حق واگذاری محل بر اساس قیمت واقع آن در تاریخ ثبت انتقال به نام ورثه است. تعیین قیمت سرقفلی بر عهده کارشناس سازمان امور مالیاتی است. بنابراین ممکن است با قیمتی که وراث در اظهارنامه خود بیان می‌کنند متفاوت باشد. لازم به ذکر است هرچه قیمت اعلام شده توسط کارشناس بیشتر باشد، مبلغ مالیات نیز بیشتر خواهد شد.

مالیات بر درآمد حاصل از ساخت و فروش املاک (نوساز)

تصویب‌نامه مالیات بر ساخت و ساز که در راستای بررسی آیین‌نامه‌های اجرایی ماده ۷۷ قانون مالیات های مستقیم مورد تأیید اکثر اعضای هیئت دولت قرار گرفت، به عنوان مبنای جدید دریافت مالیات بر ساخت و ساز از سازندگان مسکن قرار تعیین شد. بر اساس مصوبه این قانون، هرگونه ساخت و ساز مسکن توسط سازندگان حقیقی اعم از خرده سازان (بساز و فروش‌ها) و انبوه‌سازان، شامل ۱۵ تا ۲۵ درصد مالیات از محل سود سازنده، از اولین فروش آن واحد مسکونی می‌شود.

پرداخت مالیات بر طبق قانون به این صورت است:

• سازندگان حقوقی یعنی شرکت‌های ساختمانی دارای مجوز از سازمان برنامه و بودجه، ۲۵ درصد از درآمد حاصل از فروش واحدهای نوساز خود را به دولت می‌دهند.
• شرکت‌های تعاونی مسکن نیز ۱۸.۷۵ صدم درصد از سود ساخت و فروش املاک نوساز خود را به سازمان امور مالیاتی واگذار خواهند کرد.
• سازندگان حقیقی شامل خرده سازان) بساز و بفروش‌ها و انبوه‌سازان نیز باید رقمی معادل ۱۵ تا ۲۵ درصد درآمد حاصل از نخستین فروش واحد یا واحدهای ساخته شده را به دولت اختصاص دهند.

در فرمول تازه محاسبه مالیات بر ساخت و ساز سود سازنده، هزینه زمین و هزینه‌‎‌های ساخت و ساز از قیمت نهایی فروش کسر می‌شود. با این حساب بر خلاف مصوبات قبلی که مالیات به صورت ۱۰ درصد از ارزش منطقه‌ای ملک تعیین شده بود و امکان ارزش‌گذاری آن وجود نداشت، از این به بعد مسکن‌سازان نیز مالیاتی در حد سایر تولیدکنندگان پرداخت می‌کنند.

در قانون تازه مالیات بر ساخت و ساز، سازندگان حقیقی فقط در ۳ سال اول بعد از صدور پایان کار، مشمول پرداخت مالیات مطابق با فرمول جدید هستند. یعنی هر نوع سازنده‌ای غیر از شرکت‌های ساختمانی و اشخاص حقوقی، اگر ساختمان نوساز خود را در جریان اولین فروش در سال چهارم بعد از صدور پایان کار به بازار عرضه کند، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.

توجه داشته باشید که تنها واحدهایی که پروانه ساختمانی آن‌ها از ابتدای ۹۵ صادر شده باشد، مشمول این نوع مالیات قرار می‌گیرند. بنابراین سازندگانی که پروانه ساختمانی واحد مسکونی مورد نظر را تا پایان اسفند ۹۴ گرفته‌اند، شامل این نوع مالیات نمی‌شوند.